Πέμπτη 13 Μαΐου 2010

Μια αναρχική άποψη για την εκπαίδευση


Τρία πράγματα στον κόσμο αυτό, πολύ να μοιάζουν είδα.

Τα ολόλευκα μα πάνθιμα σχολεία των Δυτικών,
των φοτηγών οι βρώμικες σκοτεινιασμένες πλώρες
και οι κατοικίες των κοινών, χαμένων γυναικών.

Εχουνε μια παράξενη συγγένεια τα τρία
παρ' όλη τη μεταξύ τους στο βάθος διαφορά,
μα μεταξύ τους μοιάζουνε πολύ, γιατί τους λείπει
η κίνηση, η άνεση του χώρου και η χαρά.

"ΠΑΡΑΛΛΗΡΙΣΜΟΙ" του Νίκου Καββαδία.

"Και ο άνθρωπος έπλασε τον θεό κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσή του. Ετσι φαντάστηκε ότι έγινε θεός. Υστερα, ως θεός, θέλησε να πλάσει τους ανθρώπους κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσή του. Ετσι. ο αφέντης έφτιαξε πολιτισμό."

Τι είναι η παιδεία; Η μόρφωση των παιδιών, λέει η κοινότυπη απάντηση. Γιατί; Μα γιατί το άτομο γεννιέται αδιαμόρφωτο, μέσα στην άγνοια, λέει πάλι η κοινότυπη απάντηση. Και τι σημαίνει αδιαμόρφωτο; Σημαίνει οτι δεν μπορεί να επιβιώσει μόνο του; Οχι. Γιατί και τα ζώα γεννιούνται σε μια κατάσταση αδυναμίας και εξάρτησης, από την οποία βγαίνουν μαθαίνοντας, αλλά δεν έχουν παιδεία, κατά τους ειδήμονες της παιδαγωγικής. Αδιαμόρφωτο σημαίνει, για τους διαμορφωτές της ανθρωπότητας, ότι δεν είναι έτοιμο να προσαρμοστεί στις αυτόματες συμπεριφορές, τα λεγόμενα ήθη, στους νόμους και στα προγράμματα της κανοναρχημένης και ιεραρχιμένης κοινωνίας. Και μια τέτοια κοινωνία, μια κοινωνία εξουσιαζόμενη, μια κοινωνία εξουσίας, χρειάζεται ανθρώπους υποταγμένους και λειτουργικούς, για να αναπαράγεται. Το κράτος ανανεώνει τους ανθρώπους που σκέφτονται γι' αυτό, και τους ανθρώπους που παράγουν τον πλούτο του. Τον πλούτο που, βέβαια, νέμονται οι διευθυντικές κάστες του.

Η εκπαίδευση ως διαδικασία επιβολής


«Εκπαίδευση είναι μορφή εξειδικευμένης κοινωνικοποίησης που ασκείται κατά κανόνα από φορείς που βρίσκονται έξω από την οικογένεια και έχει ως περιεχόμενό της την μετάδοση γνώσεων, δεξιοτήτων και μορφών ενέργειας ή συμπεριφοράς εντός ειδικών ιδρυμάτων.

(Τσαούσης, «Λεξικό της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης»)

Η εκπαίδευση είναι μια επιβαλλόμενη διαδικασία, μέσα από την οποία το κράτος επιχειρεί να προσδώσει κοινά χαρακτηριστικά και δεξιότητες στους νέους ανθρώπους, ώστε να τους καταστήσει πειθήνιους και χρήσιμους στην εξυπηρέτηση της διαιώνισης της κυριαρχίας και της καταπίεσης.

Το έθνος-κράτος που ιδρύθηκε κατά τα δυτικά πρότυπα στον Ελλαδικό χώρο, κατά τη περίοδο της αντιβασιλείας του Όθωνα, καθιέρωσε την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ώστε να διαμορφώσει κοινή εθνική συνείδηση στον πληθυσμό και να επιτύχει την παραγωγή εξειδικευμένων υπηκόων. Η υποχρεωτική εκπαίδευση ως παροχή του κράτους, συνοδεύεται και από την ποινικοποίηση της άρνησης των γονιών να στείλουν τα παιδιά τους σχολείο.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ «ΧΟΥΝΤΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΩΝ»



Κατά τη χρονική περίοδο της επταετίας, η εκκλησία όχι μόνο δεν τήρησε αποστάσεις από τον κρατικό μηχανισμό, όπως ξεδιάντροπα ισχυρίζονται μέχρι και σήμερα οι διάφοροι υποστηρικτές της, αλλά –αντίθετα– επιχείρησε να διευκολύνει με κάθε τρόπο τις κινήσεις του και συμπαρατάχθηκε με τους τυράννους. Αυτούς τους ιδιαίτερα συνεκτικούς δεσμούς τόνιζαν με έμφαση, από την πρώτη στιγμή, οι χουντικοί με το ασταμάτητα προβαλλόμενο «Ελλάς, Ελλήνων Χριστιανών».

[…] Σύσσωμοι οι «πνευματικοί» ηγέτες αλλά και κατώτεροι κληρικοί, έταξαν εαυτούς στο πλευρό των εξουσιαστών και των συμμοριών τους, επιβεβαιώνοντας τον βαθιά αντιανθρώπινο χαρακτήρα της ύπαρξης και επιβολής τους.

Χαρακτηριστικό άλλωστε παράδειγμα αποτελεί ο διορισμός στον αρχιεπισκοπικό θρόνο του Ιερώνυμου, γνωστού για τις φιλοχουντικές του πεποιθήσεις και φανατικού πολέμιου κάθε άποψης και πρακτικής που δεν συμβάδιζε με τα συμφέροντα των κρατιστών και των ομοτράπεζων τους.